Driekwart van de Nederlanders start ieder jaar met goede voornemens om hun leven te verbeteren. Zo’n twee weken later, op ‘Quittersday’ is er van die voornemens meestal weinig meer over. Ingesleten patronen blijken nu eenmaal hardnekkig. Herken je het? Dat je niet, misschien wel nooit, voldoet aan je eigen kwaliteitscriteria? Hoe hard je ook je best doet? En dat het voelt als falen, als je niet bent zoals je vindt dat je behoort te zijn?
Zo vindt mijn Piet Perfect dat ik altijd uitmuntend moet trainen, wil mijn Lieve Loetje het iedereen naar de zin maken, maakt mijn Nico Norm zich enorm kwaad over al het leed en onrecht op de wereld, stoort het mijn Frits Frustratie als het net even anders loopt dan ik gehoopt of verwacht had en hoor ik in mijn gedachten Dirk de Douwer nu alweer roepen: “Kop op Olchert, niet aanstellen, beetje doorzetten!”
Karin Brugman schreef er een louterend boek over met bemoedigende en troostrijke woorden voor mensen die net als ik beschikken over een sterke innerlijke criticus:
“Er bestaat een kloof tussen hoe we ons idealiter willen gedragen en wat we daadwerkelijk doen. Tussen wat we als wijs en verstandig gedrag beschouwen en onze emotionele reacties in de dagelijkse praktijk. Tussen onze betere versie en ons ‘echte’ zelf. We beschouwen die kloof als een probleem.”
Op weg naar levenslange vriendschap
Een nieuw jaar betekent voor veel mensen tijd voor een frisse start, het liefst met een rugzak zonder overtollige ballast. Blij en tevreden kunnen zijn met jezelf en elkaar, je nergens meer het slachtoffer van voelen en niemand meer iets te hoeven verwijten. Wie wil dat nou niet?
Het boek ‘Verander niks’ kan je wellicht een eindje op weg helpen om in 2024 de oordelen over jezelf wat vaker aan de kant te zetten en op een vriendschappelijke manier met jezelf en je naaste omgeving om te gaan. Karin schrijft hierover:
“We doen ons best om de afstand tussen wens en werkelijkheid te verkleinen, maar door je oorspronkelijke en natuurlijke reacties te onderdrukken en te negeren raak je juist verder van jezelf verwijderd. Je kunt dus ophouden met jezelf proberen te verbeteren. Het enige wat hoeft, is de relatie met jezelf te veranderen.
Het bevrijdt je niet van zelfkritiek of van onaangename gevoelens zoals faalangst, onzekerheid, verdriet. Het geeft je wel iets anders, iets kostbaars: een levenslange vriendschap met jezelf. Het leert je hoe je een ware vriend kunt zijn voor alle verschillende en tegenstrijdige kanten van jezelf.
Moeilijkheden zijn dragelijker en vreugdevolle gebeurtenissen leuker met een vriend aan je zijde. Een vriend die van je houdt zoals je bent en bij wie het gevoel hebt: er hoeft niet anders. Ik hoef niet anders te zijn.
En juist dat verandert alles…”
Dank voor alle mooie ontmoetingen in 2023 en op naar een liefdevol 2024!
Dit weekend vroeg mijn dochter zich tijdens het ontbijt hardop af: “Waarom moet je eerst je rijbewijs halen voordat je met je auto de weg op gaat, maar heb je als ouders geen enkel schooldiploma nodig voordat je kinderen op deze wereld zet?”
Eigenlijk is dat ook best raar en bijzonder. Zeker als je bedenkt dat veel van de dynamiek van je huidige leven terug te voeren op jouw familiesysteem. Patronen waarmee je (on)bewust leeft of worstelt kunnen van sterke invloed zijn op je privé of werkleven. Als ouders geven wij het leven weer door aan onze kinderen, waarbij patronen zich kunnen herhalen in hun eigen gezin.
Afgelopen donderdag heb ik de opleiding familieopstellingen afgerond. Time flies when you’re having fun 😃 Het afgelopen jaar kreeg ik vaak de vraag: “Hoe gaat dat nou precies in z’n werk, zo’n opstelling?” Ik blijf het lastig vinden om daar een concreet antwoord op te geven. Soms zegt één beeld of herinnering ons meer dan duizend woorden.
Zo zie ik mezelf nog lopen, in het prille voorjaar van 2022, door de oude Hanzestad Zutphen, op weg naar ‘Dat Bolwerck’, met z’n prachtige binnentuin. Na twee jaar ‘online buffelen’ in Coronatijd werd het de hoogste tijd voor een frisse start, in een kersverse opleidingsgroep. En nu is het alweer voorbij…
“Een opstelling is een visualisatie van hoe de fontein van jouw systeem stroomt. De kunst is om op je eigen plek te staan en de ander zijn plek te gunnen. Zo creëer je verbinding met jezelf en met de ander. Verbinding geeft kracht, waarmee je waardevolle doelen kunt bereiken.”
Voor mij blijft het een geruststellende gedachte dat er veel gebeurtenissen in het leven zijn die zich nou eenmaal niet in geld, woorden of een certificaat laten uitdrukken. De waarde daarvan kun je alleen maar bepalen door het eerst zelf aan den lijve te ervaren. Goed om me weer te beseffen dat onze dagelijkse werkelijkheid te complex is om in theoretische modellen met vier tot acht hokjes (of kleuren) te vangen en in elke afzonderlijke situatie bovenal oog en oor te blijven houden voor wat ieder mens, team en organisatie daadwerkelijk beweegt, verbindt en versterkt.
De zeer oude zingt:
alles van waarde is weerloos wordt van aanraakbaarheid rijk en aan alles gelijk
als het hart van de tijd als het hart van de tijd
– Lucebert –
De opleiding heeft me veel gebracht, zowel op persoonlijk vlak als voor mijn professionele ontwikkeling. Veel dank aan al mijn studiegenoten en onze ‘reisbegeleiders’ voor deze bijzondere ervaring en de dierbare momenten die wij samen met elkaar mochten beleven!
De instructie hierboven zag ik een tijdje geleden op de deur van een stationskiosk. Korter en krachtiger had ik de beïnvloedingsprincipes niet kunnen samenvatten 😂
Als je iemand wilt beïnvloeden of adviseren heb je grofweg twee mogelijkheden:
Trekken: Je begint bij de mening van de ander en sluit aan bij zijn gevoelen en behoeften. Je investeert pro-actief in de relatie om de situatie vervolgens te beïnvloeden in de door jou gewenste richting.
Duwen: Je gaat uit van jouw eigen motieven en belangen. Dit is een hardere, meer competitieve stijl, waarbij je vooral je eigen punt wilt maken en/of gericht bent op het behalen van concrete resultaten.
Helaas bieden beide invloedstijlen je nog steeds geen enkele garantie op succes. In de praktijk blijft het een kwestie van bewust schakelen als je merkt dat de door jouw gekozen beinvloedingsstrategie niet werkt.
Om effectief te kunnen adviseren geldt doorgaans het principe: “Eerst begrijpen, dan begrepen worden”. Toch wil dit zeker niet zeggen dat begrip tonen voor de ander betekent dat je altijd je zin zult krijgen of daarna alsnog even jouw gelijk kunt halen.
In alle gevallen blijft het zoeken naar de juiste balans tussen taak- en relatiegerichtheid, ruimte geven en nemen in (klant)relaties, waarbij het devies luidt: “Verander wat je niet kunt accepteren en accepteer wat je niet kunt veranderen.”
Heb jij vandaag al een complimentje uitgedeeld? Of er zelf eentje ontvangen? En is dat gelukt zonder het meteen als ‘vanzelfsprekend’ weg te wuiven?
Het is vandaag #complimentendag omdat het geven van complimenten kennelijk niet altijd onze eerste natuur is. Ofwel we zijn er te bescheiden of te nuchter voor, dan wel juist te kritisch en veeleisend voor onszelf en/of de anderen. Toch blijkt positieve aandacht in de praktijk een stuk motiverender te werken dan het wijzen op fouten.
Een oprecht complimentje draagt op een simpele en doeltreffende manier bij aan ons #werkgeluk. Je geeft iemand erkenning voor zijn kwaliteiten, waardoor de ander zich gezien en gewaardeerd voelt. Om geloofwaardig over te komen zal bij elke klacht of kritiek, daar vier keer een compliment tegenover moeten staan.
Oprechte #feedback leidt tot waardevolle inzichten over jezelf en de ander. Het is een manier om onze werkrelaties te verdiepen, ons zelfbewustzijn en vertrouwen te vergroten en de natuurlijke samenwerking te versterken.
‘Het schieten met gouden pijlen’ is bovendien is het helemaal gratis, terwijl het de extra investering in tijd en moeite meer dan waard is!
Tijdens het opruimen van mijn werkkamer stuitte ik dit weekend op de spiegelkaarten van Schouten & Nelissen. Ze zijn rond 2005 ontworpen om je te ondersteunen bij je persoonlijke groei en ontwikkeling. Ik vind ze nog steeds prachtig en krachtig tot de verbeelding spreken. Door anders te kijken naar hetzelfde plaatje komen we op het spoor van een andere dimensie en eventueel een nieuw plot.
Welk dier staat het meest symbool voor jouw persoonlijkheid? Welke specifieke eigenschappen weerspiegelen hoe jij in je leven en werk staat?
In ons gedrag zijn we vaak niet origineel. We herhalen vertrouwde gedragspatronen waarvan we uit ervaring weten dat die ons helpen onze doelen te realiseren. Soms merken we dat we daardoor in kringetjes blijven rond draaien.
Wanneer je het gevoel hebt dat je vast zit in een patroon waar je wel uit wilt maar eigenlijk niet goed uit kunt komen, ga je onderzoeken wat je gevangen houdt. Stel je voor dat je in een kooi zit waarvan de deur open staat. Wat weerhoudt je ervan om eruit te stappen en de zon op te zoeken?
Je eigen schaduw vangen begint bij de wens om iets te veranderen in je leven. Het betekent dat je bewust kiest voor verandering en de verantwoordelijkheid neemt voor wat je jezelf toewenst.
Tijdens de training wordt je uitgenodigd om nieuwe mogelijkheden te ontdekken en te ervaren hoe je effectiever met lastige situaties in je leven en werk om kunt gaan. Hoe kun je jezelf zijn en voldoen aan de verwachtingen van jouw omgeving? Hoe vind jij de juiste balans tussen ruimte voor jezelf en ruimte voor de ander?
De spiegelkaart is een krachtige manier om je te houden aan je diepgewortelde intenties en jouw kernwaarden. Met de nieuwe kennis en inzichten die je hebt opgedaan formuleer je jouw gewenste doelen en concrete acties.
En zeg nou zelf, hoe leuk is het om drie maanden later post te ontvangen met daarbij jouw zelf geschreven kaart om je te herinneren aan je eigen wensen en goede voornemens?
Als we onszelf en anderen verrassen met onverwacht nieuw gedrag, verandert het perspectief. Wat kan jou helpen om je vandaag vrijer te voelen en het leven te leiden dat jij graag wilt?
Tekst ontleend aan het boek ‘Vang je eigen schaduw’ van Margriet Bienemann en Rupert Spijkerman.
Gisteren gaf ik voor het eerst in lange tijd weer eens een ‘live’-training in #feedback geven en ontvangen. Het lijkt zo simpel, toch blijkt de praktijk vaak een stuk weerbarstiger. We vinden het vaak lastig om mensen direct aan te spreken op dingen die ons dwarszitten. Omdat we de ander niet willen kwetsen bijvoorbeeld, of de relatie goed willen houden. Praat jij liever met- of over je collega’s?
Als je een probleem met iemand hebt kan het best fijn zijn om dat eerst met een andere collega te bespreken: Herkent die collega het probleem of ben jij de enige die er last van heeft? Zo kan #roddelen een manier worden om als collega’s onder elkaar norm overschrijdend gedrag aan de kaak te stellen. Onder de noemer ‘vind jij dat nou ook?’ zoeken we bevestiging bij anderen. Bijkomend voordeel is dat het de band verstevigt met de personen met wie je roddelt.
Open #communicatie kan zo gaandeweg verworden tot een schijnharmonie waarbij binnen organisaties vaker over- dan met elkaar gepraat wordt. Kwaadsprekerij en (het risico van mogelijke) uitsluiting doen een ernstige aanslag op het gevoel van veiligheid in het contact, waarbij vertrouwen langzaam plaats maakt voor onkwetsbaarheid.
“Vicieuze cirkels beschermen zichzelf”, aldus Arend Ardon in zijn boek ‘Doorbreek de cirkel’. Klagen over anderen geeft soms even verlichting, maar uiteindelijk lost het niets op. Veelvuldig geroddel kan de werksfeer en onderlinge samenwerking zelfs behoorlijk verzieken.
Met roddelen houden we #ongewenste#patronen in stand. Het is vaak een manier om ons eigen falen of onzekerheid te verdoezelen. Veel fijner en effectiever is het om je eigen falen, onze narigheid en onzekerheid eerlijk met elkaar te kunnen delen.
Stopzetten van het muizenrad vraagt om elkaar bewust te maken van effectief of minder effectief communicatie- of samenwerkingsgedrag: hoe houden we elkaar in de klem en hoe kan het anders?
Durf het onbespreekbare bespreekbaar te maken. Als je ergens last van hebt, heb je altijd recht van spreken. Hierbij gelden dezelfde regels als bij het geven en ontvangen van feedback. Spreek vanuit jezelf, beschrijf het concrete gedrag en laat weten wat het met je doet.
Zo kan feedback voor jezelf en de ander van belang zijn om van elkaar te kunnen #leren en samen te #groeien en #ontwikkelen. Interpreteer kritiek niet onmiddellijk als een aanval op jou als persoon. Schiet niet in de verdediging, maar vraag door naar wat de ander precies bedoelt en probeer de feedback te begrijpen.
Voor #kwetsbaarheid geldt bij uitstek dat het delen daarvan leidt tot #verbinding met elkaar. Als we daarnaast leren om onze waardering wat vaker uit te spreken als zaken goed gaan, investeren we samen in een goede werkrelatie en creëren we met elkaar een prettige werksfeer en veilige werkomgeving.
Wil jij ook graag samen met je collega’s werken aan een open aanspreekcultuur? Bel me dan gerust op 0680157159
“Ik wil graag concrete handvatten hoe ik anderen kan meekrijgen in mijn ideeën, maar….
…ik houd niet van trucjes of poppenkast …ik ben wel klaar met oeverloze discussies …ik irriteer me als iemand niet wil luisteren …ik sta liever niet teveel op mijn strepen …ik heb een hekel aan politieke spelletjes …ik luister niet meer naar ‘onzinverhalen’ …ik word toch niet serieus genomen …ik vind het lastig om stelling in te nemen …ik heb geen zin in aanstellerij of zweverig gedoe …ik wil wel mezelf kunnen blijven.”
Zomaar wat quotes uit intakes en terugkerende thema’s in mijn trainingen Leidinggeven zonder Macht, Effectief Communiceren, Persoonlijk Leiderschap, Strategisch Beïnvloeden en Adviseren in het Krachtenveld.
Authentiek beïnvloeden houdt in de praktijk zoveel meer in dan anderen overtuigen van jouw eigen gelijk.Soms snap je iets pas als je het zelf hebt ervaren.Kennis is prachtig, maar de kunst is om ondertussen het gevoel voor je omgeving niet te verliezen.
Als je aandacht hebt voor wat er is, kun je gevoelens en gedachten opmerken en voor jóu laten werken, in plaats van andersom. Wanneer je met je meest innerlijke drijfveren in contact komt, wordt een persoonlijke en emotionele kracht werkzaam die maakt dat je verder kunt komen.
Door te beïnvloeden vanuit persoonlijke kracht kun je anderen bewegen tot verandering in opvattingen en gedrag in een door jou gewenste richting, zonder gebruik te maken van formele macht en met respect voor- en vertrouwen in de ander.
Verbinding vanuit vrijheid maakt de kans het grootst dat de ander wil bijdragen aan het vervullen van jouw ambities. Als je weet wat je wilt en nodig hebt om je doelen te bereiken, kun je verantwoordelijkheid nemen voor jouw eigen behoeften.
Om triggers te vermijden of ingesleten patronen te doorbreken, is het belangrijk om ook de signalen van je lichaam serieus te nemen. Als je de emoties die je voelt beter leert herkennen kun je ze onder controle krijgen voordat zij jou gaan beheersen.
Het vraagt soms moed om jezelf te zijn en blijven in een dynamische en complexe werkomgeving. Door bewust te schakelen tussen de kracht van het denken, voelen, doen en geloven vergaren we gaandeweg samen de kennis, wijsheid en vaardigheden om onze innerlijke krachten binnen ons team en werk op een juiste manier in te zetten.
Je kunt verbinding maken met een groter geheel, niet door te denken, maar door (in) te voelen en als leidinggevende en collega’s samen oog en oor te hebben voor wat mensen in teams en organisaties beweegt, verbindt en versterkt.
Wil je meer weten? Maak in dit filmpje alvast kennis met de vier beinvloedingsstijlen en ontdek in 3 minuten welke kracht er schuil gaat achter “De vijfde stijl”:
Wil je hier een keer samen over door praten? Bel me dan gerust op 0680157159.
Soms heb je van die dagen dat je er maar weinig van bakt. Zoals ik destijds op het VWO. Terwijl mijn ouders zich steeds meer zorgen maakten, bleef ik als een speelse puber vrolijk meezingen met Loeki Knol: “Wat heb ik nou aan algebra, nu ik voor de keuze sta? Ik zat mijn leven lang op school, maar het was nog veel te kort. Want ik ben in de war en het lijkt of ik steeds stommer word.”
Hoe meer de druk van buitenaf werd opgevoerd, hoe slechter mijn prestaties werden en hoe vaker ik zelf ook begon te twijfelen aan mijn eigen kunnen, totdat ik uiteindelijk in HAVO 3 belandde en daar vervolgens bleef zitten.
Waarom focus op talent zo belangrijk is
Als je (kunt en mag) werken vanuit je persoonlijke talenten ben je gelukkiger en presteer je beter. Dit gebeurt wanneer je iets doet wat voor jou #authentiek is en bij je past, omdat het nauw aansluit op jouw intrinsieke #motivatie, #kernwaarden en #drijfveren en persoonlijke #kwaliteiten.
Je kunt dan zo betrokken zijn bij een activiteit dat je alles om je heen vergeet:
👉Voor je gevoel gaat het ‘als vanzelf’ 👉Je doet precies waar je goed in bent 👉Je weet waar je het voor doet 👉Je hebt plezier en voldoening
Mihaly Csiksentmihaly noemt deze gemoedstoestand #flow: “Heilig snijpunt van diepe vreugde en gedisciplineerde concentratie“. Die ervaring is zo prettig dat je er vaak heel veel voor over hebt om die ervaring nogmaals te beleven.
Zoals vorige week tijdens de training Effectief Projectmatig Werken die ik voor Schouten & Nelissen mocht geven aan een groep enthousiaste en leergierige deelnemers. Dan besef ik weer hoe blij en dankbaar ik ben met mijn vak als zelfstandig trainer en (team)coach.
Wanneer heb jij een topdag?
Je kunt dit voor jezelf concretiseren door je agenda erbij te pakken en je per uur af te vragen welke situatie voor jou het meest van toepassing was:
👉 Momenten van #stress, waarop de tijd te snel gaat, dat je niet alles gedaan krijgt in de beschikbare tijd; 👉 Momenten van #verveling, waarop de tijd te traag gaat en je meer dan gebruikelijk naar de klok kijkt; 👉 Momenten van #voldoening, waarop de tijd vliegt, en je dus in je flow zit.
Tijdens flow-momenten neemt je #betrokkenheid dermate toe dat je helemaal opgaat in een activiteit, waarbij je het gevoel krijgt dat je deel uitmaakt van een groter geheel.
Op basis van jouw agenda-analyse kun je in kaart brengen welk type activiteiten bij jou leiden tot flow:
✔ Wanneer voelde je je het meest energiek, betrokken en enthousiast? ✔ Welke talenten en bekwaamheden zette je in? ✔ Wat maakte het tot een #succes? ✔ Wat waardeerden anderen aan jou? ✔ Welke waarde(n) hecht jij daar zelf aan toe?
Na een toestand van flow keert het #zelfbewustzijn versterkt terug. Door meer zelfwaardering en een groter subjectief welbevinden.
Welk talent zou jij vaker willen inzetten? Wat kan jouw eerste actie zijn om dit te doen?
Nu de kantoren langzaam maar zeker weer open gaan, introduceren veel organisaties een nieuwe vorm van flexibel werken. Hybride werken als welkome bijvangst van de Coronacrisis met als doel om werk en privé beter te kunnen combineren. “Vrijheid en verantwoordelijkheid leiden tot meer ondernemerschap en duurzame resultaten”, is doorgaans de leidende gedachte. In theorie klinkt dat mooi, maar de praktijk is soms weerbarstiger. Ben jij klaar voor hybride werken? Hoe ziet jouw ideale werksituatie eruit na Corona?
Hybride werken houdt in de praktijk zoveel meer in dan wisselende kantoortijden en het anders inrichten van je werkplek. Jouw individuele prestaties zijn vaak mede afhankelijk van de input van anderen. Hoe houd jij straks goed contact en verbinding met je collega’s én kun je elkaar tijdig aanspreken op (on)gewenst gedrag en gemaakte afspraken?
De huidige maatschappelijke en technologische ontwikkelingen bieden volop kansen om in de toekomst tot nieuwe bevlogen vormen van samenwerken te komen. De uitdaging voor teams en organisaties wordt om de voordelen de komende tijd ook daadwerkelijk te benutten. Dit vraagt om menselijk maatwerk.
Gedrag en communicatie vormen de verbindende schakel tussen medewerkers, teams en organisatie. Het aanleren van nieuwe werkgewoonten en gedragspatronen draait in de concrete werkpraktijk om #Kiezen, #Organiseren, #Beinvloeden:
Medewerkers kunnen voortaan zelf kiezen waar, wanneer en hoe zij willen werken, afhankelijk van hun geplande taken en persoonlijke voorkeuren.
Organisaties creëren een fysieke, mentale en virtuele omgeving die het voor managers en medewerkers mogelijk maakt om het werk samen efficiënter en plezieriger te organiseren.
Effectief samenwerken en beïnvloeden kan alleen als er binnen teams vertrouwen is en men gemeenschappelijk belang ziet en een aantal gezamenlijke cultuurwaarden deelt.
In ieder leerproces moet op enig moment de sprong van theorie naar praktijk worden gemaakt. De uitdaging voor medewerkers wordt om een goede balans te vinden tussen zich betrokken voelen en de eigen verantwoordelijkheid pakken. Dat vraagt om bewuste en krachtige keuzes van jou als individu, gebaseerd op wat jij écht belangrijk vindt. De uitdaging voor leidinggevenden wordt om zijn stijl van leidinggeven in de nieuwe werksituatie af te stemmen op de taakvolwassenheid van zijn medewerkers (en niet andersom…) en een goede balans te vinden tussen controle en vertrouwen.
Als trainer/coach en adviseur begeleid ik teams, medewerkers en leidinggevenden om helder voor ogen te krijgen wat ze willen bereiken, hoe én waarom. Niet door je voor te kauwen wat je moet doen, maar door jou uit te dagen om dat (als team) zelf te ontdekken:
Vanuit welke waarden leef en werk je?Wat vind jij echt belangrijk in jouw leven en werk? En waarom?
Hoe ziet jouw ideale werksituatie eruit?Wat heb je ervoor nodig en wat heb je ervoor over?
Wat betekent Hybride Werken voor jou?Hoe kan het jou helpen bij het creëren van een gezonde werk/privébalans?
Wat win je ermee? Hoe kan HW jouw kans op succes en werktevredenheid binnen je organisatie vergroten?
Meer weten of samen verder praten? Bel me dan gerust een keer op 0680157159
Authentiek beïnvloeden met oog voor relatie, hoe doe je dat?
“Oprecht begrip tonen en zelf met een voorstel komen, in plaats van tegen iemand in te blijven gaan”, was het korte en treffende antwoord van één van mijn deelnemers aan een assertiviteitstraining. Kernachtiger kunnen zelfs de Amerikaanse psychologen Karen Horney en Marshall Rosenberg het waarschijnlijk niet samenvatten. Toch blijkt dat in de praktijk niet altijd zo eenvoudig. Want wanneer gaat beïnvloeden over in manipuleren of intimideren?
‘Wees jezelf en pas je aan’
“We moeten allemaal wel eens iets doen waar we geen zin in hebben”, zei een leidinggevende een keer tegen mij. Daar valt natuurlijk geen speld tussen te krijgen. Toch voelde ik me door hem niet gehoord, waardoor mijn hakken meteen in het zand gingen. Kan het ook anders?
“Als je ergens last van hebt, heb je altijd recht van spreken”, vertrouwde weer een andere leidinggevende mij eens toe. Of zoals een vriendin ooit opmerkte toen ik haar weer eens probeerde te overtuigen van mijn eigen gelijk: “Het klopt wat je zegt, maar voor mij voelt het anders.” Tja, dan ben je al snel uitgepraat, dacht ik toen… Of toch niet?
“Weet je wat jij nog moet leren?”, vroeg een directeur aan mij toen ik rond mijn dertigste enorm liep te pushen om dingen gedaan te krijgen. “Nee”, zei ik geirriteerd terwijl ik dacht “maar dat ga jij me nu vast vertellen”. “Jij moet leren om een beetje meer geduld en vertrouwen te krijgen”, was zijn antwoord.Het heeft nog lang geduurd voordat ik echt wilde snappen wat hij bedoelde… Hoe had dit het begin kunnen worden van een vruchtbare dialoog?
Karen Horney (1855-1952) noemt drie manieren om relaties aan te gaan. Je kunt je naar mensen toe bewegen (compliance), tegen hen in gaan (vijandigheid) of je van hen afkeren (terugtrekking). Vooral de twee uiterste stijlen van gedrag zijn vaak zichtbaar of voelbaar in de onderlinge communicatie: ‘Wees jezelf en pas je aan’.
De grens tussen authentieke beïnvloeding en manipulatie is in het interactiepatroon soms moeilijk te trekken. Beiden worden gebruikt om de ander tot actie aan te zetten of van een bepaald standpunt te overtuigen. Hoe houd jij ‘het juiste midden’ tussen zorgdragen voor jouw eigen belangen en investeren in de relatie met de ander?
Gebrek aan wederkerigheid in relaties
Mensen die intimideren of manipuleren laten je problemen oplossen die ze ook zelf zouden kunnen oplossen. Ze proberen je een schuldgevoel aan te praten als ze iets niet krijgen wat ze willen. Als je hier aan toegeeft, zul je merken dat ze je niet alleen niet bedanken, maar ze uiteindelijk alleen maar meer en meer zullen willen. Ze zijn continu gefocust op zichzelf en het woord ‘wederkerigheid’ lijkt niet in hun woordenboek voor te komen.
Intimatie is iemands gedrag beïnvloeden door hem onder druk te zetten of angst aan te jagen door te dreigen met negatieve gevolgen. Het controlerende aspect waarmee verbale intimidatie soms gepaard gaat kan erg subtiel zijn waardoor het haast niet merkbaar is. Je kunt de tekenen leren herkennen zodat je voorkomt dat je er het slachtoffer van wordt.
Onder druk zetten: ‘Je moet deze opdracht nu uitvoeren anders komen er grote problemen.’
Kwaad worden,bang maken: ‘Dit valt me heel erg van je tegen hoor, je hoort hier nog van.’
Emotionele chantage: ‘Als jij je echt collegiaal opstelde dan zou je het wel doen.’
Proberen je over te halen: ‘Ach doe niet zo moeilijk, het valt toch wel mee met die werkdruk?’
Voor welk appèl ben jij gevoelig?
Ook een niet-assertieve communicatiestijl is slechts een destructieve manier om je behoeften te vervullen. Het is gedrag dat je afhankelijk houdt van de reactie van de ander, en het blokkeert open contact. Toch komt deze stijl van communiceren in het dagelijks leven veel meer voor dan assertieve of ‘volwassen’ communicatie waarbij je zonder oordeel uitspreekt wat iets met jóu doet. Er is sprake van manipulatie als iemand op een indirecte manier probeert jouw gedrag of daden te beïnvloeden. Voor welk emotionele appèl ben jij gevoelig?:
Op je schuldgevoel werken: ‘Wat zal de klant wel niet van ons denken?’
Vleien: ‘Als jij het doet wordt het echt veel beter.’
Smeken: ‘Wil je het alsjeblieft voor deze ene keer doen, please?’
Medelijden opwekken: ‘Kun je mij echt niet helpen, ik wil vanavond ook op tijd thuis zijn.’
Waar krijg jij jeuk van?
Manipulatie is het opleggen van jouw eigen belang, zonder rekening te houden met het belang van de ander. De impliciete boodschap kan ook verstopt zijn onder gevoelens van loyaliteit, liefde of gewoonte. Ons beoordelingsvermogen wordt vertroebeld door onze emoties, waardoor het moeilijk is om de realiteit achter een verborgen agenda of geheime motieven in bepaald gedrag te herkennen. Waar krijg jij jeuk van?
Doen alsof ze het beste met je voor hebben: ‘Het is ook in jouw voordeel om dit te doen hoor.’
Je ongunstig vergelijken met een ander: ‘Sara heeft het ook gedaan, waarom doe jij het nou niet?’
Omkopen:‘Als je het wel doet dan regel ik een extra vrije dag voor je.’
Oordelen, dwingen, verantwoordelijkheid ontkennen en denken dat je iets kunt verdienen zijn subtiele uitingen van geweld in taal. Mensen reageren hierop met verdedigen, aanvallen of afstand nemen. Het is gedrag dat ten koste gaat van vrijheid en veiligheid in het contact en daarmee ten koste van verbinding en samenwerking.
Hoe houd je ‘het juiste midden’?
In vrijwel alle relaties die we aangaan in ons leven geldt dat een faire balans in geven en nemen belangrijk is. Wat je geeft, moet je ook ongeveer weer terug krijgen om een relatie gezond te houden. Niet direct en niet in dezelfde vorm, maar zo ongeveer over de hele linie moet er een evenwicht zijn in de uitwisseling. In de antropologie wordt dit wederkerigheid genoemd. Zonder deze uitwisseling stagneert de interactie.
“Conflicten ontstaan door verschillen in (coping)strategieën die we kiezen om een behoefte te vervullen, niet door een verschil in behoeften”, aldus Marshall Rosenberg, ontwerper van het model voor geweldloze communicatie. Als iemand gelooft dat jij de oorzaak bent van zijn onvervulde behoefte probeert hij of zij je verantwoordelijk te maken voor iets waar jij niet verantwoordelijk voor kunt zijn. Je zult deze verantwoordelijkheid misschien wel op je proberen te nemen: uit angst voor conflict of schuldgevoel. Marshall Rosenberg noemt dit ‘Emotional slavery’.
In haar klassiek geworden “Onze innerlijke conflicten” schetst Karen Horney hoe problemen mede ontstaan door de ontkenning en verdringing van de innerlijke conflicten van de mens. Zo kan een kind vrij en evenwichtig opgroeien wanneer het zich veilig voelt, geborgen weet en als mens oprecht gezien, erkend en gewaardeerd wordt. Naarmate een kind vaker ten prooi valt aan nadelige invloeden, ontwikkelt het een diepe onzekerheid die kan uitgroeien tot basale angst: het gevoel hulpeloos en alleen te zijn in een wereld die als potentieel vijandig wordt ervaren.
Beïnvloeden vanuit persoonlijke kracht vraagt om een helder bewustzijn, ongehinderd door negatieve gedachten. Hiervoor hoeven we het niet ver te zoeken. De kern ervan dragen we in onszelf. Eckhart Tolle: “Het begint met stil-zijn en je focussen op dat ene moment waar toekomst en verleden ons niet afhouden van wie we werkelijk zijn.”
Vertrouwen in jezelf en de ander
Authentiek beïnvloeden begint met vertrouwen hebben in jezelf en de ander, gericht op het tegemoetkomen aan ieders behoeften. Verbinding vanuit vrijheid maakt de kans het grootst dat beide personen graag willen bijdragen aan het vervullen van de behoefte van de ander. Ken jezelf, je potentieel, stem af met je omgeving en haal eruit wat erin zit.
Door middel van gericht communiceren probeer je de ander te bewegen tot verandering in opvattingen en/of gedrag in een door jou gewenste richting. Spreek helder en duidelijk uit wat jij graag wilt (bereiken) of nodig hebt om met de ander mee te gaan, zonder gebruik te maken van formele macht en met respect, oprechte aandacht, interesse en begrip voor de reactie van de ander.
Naarmate we bewuster en effectiever leren schakelen tussen Voelen (gewaarwording), Denken (bewustwording) en Doen (gedrag en communicatie) beschikken we als mens over oneindig veel keuzemogelijkheden om invloed uit te oefenen op de kwaliteit van ons leven, werk en relaties. Zo kunnen we onze kleurrijke talenten verder ontwikkelen én tegelijkertijd onze veelkleurige relaties met anderen versterken.
Wil jij ook leren beïnvloeden vanuit jouw persoonlijke kracht? Bel me dan gerust een keer op 0680157159
Geraadpleegde en geciteerde bronnen:
Tien Beinvloedingsvaardigheden, Jan Bijker, maart 2013
Onze innerlijke conflicten, Karen Horney, November 1999
