Driekwart van de Nederlanders start ieder jaar met goede voornemens om hun leven te verbeteren. Zo’n twee weken later, op ‘Quittersday’ is er van die voornemens meestal weinig meer over. Ingesleten patronen blijken nu eenmaal hardnekkig. Herken je het? Dat je niet, misschien wel nooit, voldoet aan je eigen kwaliteitscriteria? Hoe hard je ook je best doet? En dat het voelt als falen, als je niet bent zoals je vindt dat je behoort te zijn?
Zo vindt mijn Piet Perfect dat ik altijd uitmuntend moet trainen, wil mijn Lieve Loetje het iedereen naar de zin maken, maakt mijn Nico Norm zich enorm kwaad over al het leed en onrecht op de wereld, stoort het mijn Frits Frustratie als het net even anders loopt dan ik gehoopt of verwacht had en hoor ik in mijn gedachten Dirk de Douwer nu alweer roepen: “Kop op Olchert, niet aanstellen, beetje doorzetten!”
Karin Brugman schreef er een louterend boek over met bemoedigende en troostrijke woorden voor mensen die net als ik beschikken over een sterke innerlijke criticus:
“Er bestaat een kloof tussen hoe we ons idealiter willen gedragen en wat we daadwerkelijk doen. Tussen wat we als wijs en verstandig gedrag beschouwen en onze emotionele reacties in de dagelijkse praktijk. Tussen onze betere versie en ons ‘echte’ zelf. We beschouwen die kloof als een probleem.”
Op weg naar levenslange vriendschap
Een nieuw jaar betekent voor veel mensen tijd voor een frisse start, het liefst met een rugzak zonder overtollige ballast. Blij en tevreden kunnen zijn met jezelf en elkaar, je nergens meer het slachtoffer van voelen en niemand meer iets te hoeven verwijten. Wie wil dat nou niet?
Het boek ‘Verander niks’ kan je wellicht een eindje op weg helpen om in 2024 de oordelen over jezelf wat vaker aan de kant te zetten en op een vriendschappelijke manier met jezelf en je naaste omgeving om te gaan. Karin schrijft hierover:
“We doen ons best om de afstand tussen wens en werkelijkheid te verkleinen, maar door je oorspronkelijke en natuurlijke reacties te onderdrukken en te negeren raak je juist verder van jezelf verwijderd. Je kunt dus ophouden met jezelf proberen te verbeteren. Het enige wat hoeft, is de relatie met jezelf te veranderen.
Het bevrijdt je niet van zelfkritiek of van onaangename gevoelens zoals faalangst, onzekerheid, verdriet. Het geeft je wel iets anders, iets kostbaars: een levenslange vriendschap met jezelf. Het leert je hoe je een ware vriend kunt zijn voor alle verschillende en tegenstrijdige kanten van jezelf.
Moeilijkheden zijn dragelijker en vreugdevolle gebeurtenissen leuker met een vriend aan je zijde. Een vriend die van je houdt zoals je bent en bij wie het gevoel hebt: er hoeft niet anders. Ik hoef niet anders te zijn.
En juist dat verandert alles…”
Dank voor alle mooie ontmoetingen in 2023 en op naar een liefdevol 2024!
Waarom doe je wat je doet? Waarom lopen je relaties steeds vast, of voelt de relatie met je familie zo moeizaam? Waar komt dat schuldgevoel of die onzekerheid vandaan?Al die bewuste en onbewuste gevoelens komen voort uit een systeem waarvan je je vaak niet eens bewust bent: de onlosmakelijke band met je familie.
Veel mensen die voor het eerst horen over familieopstellingen of het een keer live hebben meegemaakt, beschouwen het proces van opstellingen als iets mysterieus. Op het eerste gezicht is een familieopstelling ook een bizar schouwspel. Toch is het minder mysterieus dan je in eerste instantie misschien zou denken.
Psycholoog Vincent van der Burg, Ph.D. schreef er een praktisch en verhelderend boek over. Het is bedoeld voor iedereen die geïnteresseerd is in persoonlijke groei en vergroting van het bewustzijn.
“De kunst van het leven is om ermee in lijn te komen. In familieopstellingen doe je dat door in te zien hoe we allemaal zijn geconditioneerd door onze families. Zodra je inziet dat je een keuze hebt, dat je meer bent dan je aangeleerde gedrag, kom je weer een stuk dichter bij wie je werkelijk bent.”
Wil jij meer te weten komen over wie je bent en waar je vandaan komt? Dan is dit alvast een inzichtgevend boek vol met bruikbare informatie, verhelderende casuïstiek en concrete oefeningen waarmee je direct aan de slag kunt.
Sinds ik vorig jaar zelf de opleiding familieopstellingen heb gevolgd bij het IVSW – Instituut voor Systemisch Werk rijden de houten poppetjes standaard met me mee in de kofferbak van mijn auto, voor het geval ik ze tijdens één van mijn coachsessies weer eens nodig mocht hebben.
Wil jij meer rust, balans of verbinding creëren in je leven en werk? Of loop je ergens tegenaan waar je graag eens samen met iemand naar wilt kijken? Bel me dan gerust eens op 0680157159
“Ik wil graag concrete handvatten hoe ik anderen kan meekrijgen in mijn ideeën, maar….
…ik houd niet van trucjes of poppenkast …ik ben wel klaar met oeverloze discussies …ik irriteer me als iemand niet wil luisteren …ik sta liever niet teveel op mijn strepen …ik heb een hekel aan politieke spelletjes …ik luister niet meer naar ‘onzinverhalen’ …ik word toch niet serieus genomen …ik vind het lastig om stelling in te nemen …ik heb geen zin in aanstellerij of zweverig gedoe …ik wil wel mezelf kunnen blijven.”
Zomaar wat quotes uit intakes en terugkerende thema’s in mijn trainingen Leidinggeven zonder Macht, Effectief Communiceren, Persoonlijk Leiderschap, Strategisch Beïnvloeden en Adviseren in het Krachtenveld.
Authentiek beïnvloeden houdt in de praktijk zoveel meer in dan anderen overtuigen van jouw eigen gelijk.Soms snap je iets pas als je het zelf hebt ervaren.Kennis is prachtig, maar de kunst is om ondertussen het gevoel voor je omgeving niet te verliezen.
Als je aandacht hebt voor wat er is, kun je gevoelens en gedachten opmerken en voor jóu laten werken, in plaats van andersom. Wanneer je met je meest innerlijke drijfveren in contact komt, wordt een persoonlijke en emotionele kracht werkzaam die maakt dat je verder kunt komen.
Door te beïnvloeden vanuit persoonlijke kracht kun je anderen bewegen tot verandering in opvattingen en gedrag in een door jou gewenste richting, zonder gebruik te maken van formele macht en met respect voor- en vertrouwen in de ander.
Verbinding vanuit vrijheid maakt de kans het grootst dat de ander wil bijdragen aan het vervullen van jouw ambities. Als je weet wat je wilt en nodig hebt om je doelen te bereiken, kun je verantwoordelijkheid nemen voor jouw eigen behoeften.
Om triggers te vermijden of ingesleten patronen te doorbreken, is het belangrijk om ook de signalen van je lichaam serieus te nemen. Als je de emoties die je voelt beter leert herkennen kun je ze onder controle krijgen voordat zij jou gaan beheersen.
Het vraagt soms moed om jezelf te zijn en blijven in een dynamische en complexe werkomgeving. Door bewust te schakelen tussen de kracht van het denken, voelen, doen en geloven vergaren we gaandeweg samen de kennis, wijsheid en vaardigheden om onze innerlijke krachten binnen ons team en werk op een juiste manier in te zetten.
Je kunt verbinding maken met een groter geheel, niet door te denken, maar door (in) te voelen en als leidinggevende en collega’s samen oog en oor te hebben voor wat mensen in teams en organisaties beweegt, verbindt en versterkt.
Wil je meer weten? Maak in dit filmpje alvast kennis met de vier beinvloedingsstijlen en ontdek in 3 minuten welke kracht er schuil gaat achter “De vijfde stijl”:
Wil je hier een keer samen over door praten? Bel me dan gerust op 0680157159.
Wat heb jij nodig om plezierig en effectief te kunnen samenwerken? Die vraag stel ik vaak aan het begin van een training of teamsessie. En het is opmerkelijk hoe eensgezind de deelnemers zijn in hun antwoorden. Respect en vertrouwen worden meestal als eerste genoemd. Oh ja, en ‘op tijd koffiepauze’… 😊 Als mens lijken we veel meer op elkaar dan we soms denken of tegenover elkaar willen toegeven. Waar heb jij nu vooral behoefte aan, zowel thuis als op je werk?
Zelfverwezenlijking is slechts het topje van de ijsberg. Er ontstaat pas echt ruimte voor ontwikkeling of prestaties als ook in onze psychosociale behoeften (zoals erkenning en waardering) en fysieke basisbehoeften (zoals eten, drinken en slapen) wordt voorzien.
Conflicten ontstaan niet door een verschil in behoefte, maar door verschillen in de strategieën die we kiezen om een behoefte te vervullen.
Zeuren is een onbegrepen pleidooi voor iets wat zich wil uiten. Je voelt een hunkering en verlangen of een zeurende leegte als er iets mist. Vaak heb je niet eens in de gaten dat er iets zeurt.
Boos worden of iemand beschuldigen is een snelle manier om je woede kwijt te raken, terwijl je eigenlijk wilt zeggen: ‘ik ben geraakt door wat er is gebeurd.’
Ook klagen is een vorm van nemen en een subassertieve manier om je behoeften te vervullen. Het is gedrag dat je afhankelijk houdt van de reactie van de ander.
Het werkt averechts als je jouw gevoel en behoeften (indirect) uitdrukt via interpretaties. Dat komt al snel over als kritiek of een eis, wat open contact blokkeert.
Oordelen, dwingen, verantwoordelijkheid ontkennen en denken dat je iets kunt verdienen zijn subtiele uitingen van geweld in taal. Mensen reageren hierop met verdedigen, aanvallen of afstand nemen.
Toch komt dit gedrag in het dagelijks leven veel vaker voor dan verbindende communicatie waarbij je zonder oordeel uitspreekt wat iets met jóu doet.
Verbinding vanuit vrijheid maakt de kans het grootst dat de ene persoon graag wil bijdragen aan het vervullen van de behoefte van de ander.
Een ander is niet verantwoordelijk voor jouw behoeften. Het helpt dus om de diverse behoeften bij jezelf te verkennen, herkennen en erkennen.
Emoties ontstaan door jouw interpretatie van de situatie. Wanneer je de werkelijkheid feitelijk kunt waarnemen, verdwijnt een groot deel van je triggers.
Interpretaties drijven ons verder uit elkaar. Het werkt beter als je kunt aangeven wat je voelt (ipv denkt) en vertelt wat je nodig hebt.
Emoties zijn signalen van (on)vervulde behoeften. Een ander kan een trigger zijn van je emoties, echter de oorzaak voor je emoties is altijd een onvervulde behoefte in jezelf.
Een on(h)erkende behoefte zorgt vrijwel altijd voor problemen. Keuzevrijheid kan niet bestaan zolang je geen verantwoordelijkheid neemt voor jouw behoeften.
Hoe beter jij je emoties kunt verbinden aan je behoeften, hoe makkelijker het voor de ander is om contact te houden en je te helpen.
Soms heb je van die dagen dat je er maar weinig van bakt. Zoals ik destijds op het VWO. Terwijl mijn ouders zich steeds meer zorgen maakten, bleef ik als een speelse puber vrolijk meezingen met Loeki Knol: “Wat heb ik nou aan algebra, nu ik voor de keuze sta? Ik zat mijn leven lang op school, maar het was nog veel te kort. Want ik ben in de war en het lijkt of ik steeds stommer word.”
Hoe meer de druk van buitenaf werd opgevoerd, hoe slechter mijn prestaties werden en hoe vaker ik zelf ook begon te twijfelen aan mijn eigen kunnen, totdat ik uiteindelijk in HAVO 3 belandde en daar vervolgens bleef zitten.
Waarom focus op talent zo belangrijk is
Als je (kunt en mag) werken vanuit je persoonlijke talenten ben je gelukkiger en presteer je beter. Dit gebeurt wanneer je iets doet wat voor jou #authentiek is en bij je past, omdat het nauw aansluit op jouw intrinsieke #motivatie, #kernwaarden en #drijfveren en persoonlijke #kwaliteiten.
Je kunt dan zo betrokken zijn bij een activiteit dat je alles om je heen vergeet:
👉Voor je gevoel gaat het ‘als vanzelf’ 👉Je doet precies waar je goed in bent 👉Je weet waar je het voor doet 👉Je hebt plezier en voldoening
Mihaly Csiksentmihaly noemt deze gemoedstoestand #flow: “Heilig snijpunt van diepe vreugde en gedisciplineerde concentratie“. Die ervaring is zo prettig dat je er vaak heel veel voor over hebt om die ervaring nogmaals te beleven.
Zoals vorige week tijdens de training Effectief Projectmatig Werken die ik voor Schouten & Nelissen mocht geven aan een groep enthousiaste en leergierige deelnemers. Dan besef ik weer hoe blij en dankbaar ik ben met mijn vak als zelfstandig trainer en (team)coach.
Wanneer heb jij een topdag?
Je kunt dit voor jezelf concretiseren door je agenda erbij te pakken en je per uur af te vragen welke situatie voor jou het meest van toepassing was:
👉 Momenten van #stress, waarop de tijd te snel gaat, dat je niet alles gedaan krijgt in de beschikbare tijd; 👉 Momenten van #verveling, waarop de tijd te traag gaat en je meer dan gebruikelijk naar de klok kijkt; 👉 Momenten van #voldoening, waarop de tijd vliegt, en je dus in je flow zit.
Tijdens flow-momenten neemt je #betrokkenheid dermate toe dat je helemaal opgaat in een activiteit, waarbij je het gevoel krijgt dat je deel uitmaakt van een groter geheel.
Op basis van jouw agenda-analyse kun je in kaart brengen welk type activiteiten bij jou leiden tot flow:
✔ Wanneer voelde je je het meest energiek, betrokken en enthousiast? ✔ Welke talenten en bekwaamheden zette je in? ✔ Wat maakte het tot een #succes? ✔ Wat waardeerden anderen aan jou? ✔ Welke waarde(n) hecht jij daar zelf aan toe?
Na een toestand van flow keert het #zelfbewustzijn versterkt terug. Door meer zelfwaardering en een groter subjectief welbevinden.
Welk talent zou jij vaker willen inzetten? Wat kan jouw eerste actie zijn om dit te doen?
Authentiek beïnvloeden met oog voor relatie, hoe doe je dat?
“Oprecht begrip tonen en zelf met een voorstel komen, in plaats van tegen iemand in te blijven gaan”, was het korte en treffende antwoord van één van mijn deelnemers aan een assertiviteitstraining. Kernachtiger kunnen zelfs de Amerikaanse psychologen Karen Horney en Marshall Rosenberg het waarschijnlijk niet samenvatten. Toch blijkt dat in de praktijk niet altijd zo eenvoudig. Want wanneer gaat beïnvloeden over in manipuleren of intimideren?
‘Wees jezelf en pas je aan’
“We moeten allemaal wel eens iets doen waar we geen zin in hebben”, zei een leidinggevende een keer tegen mij. Daar valt natuurlijk geen speld tussen te krijgen. Toch voelde ik me door hem niet gehoord, waardoor mijn hakken meteen in het zand gingen. Kan het ook anders?
“Als je ergens last van hebt, heb je altijd recht van spreken”, vertrouwde weer een andere leidinggevende mij eens toe. Of zoals een vriendin ooit opmerkte toen ik haar weer eens probeerde te overtuigen van mijn eigen gelijk: “Het klopt wat je zegt, maar voor mij voelt het anders.” Tja, dan ben je al snel uitgepraat, dacht ik toen… Of toch niet?
“Weet je wat jij nog moet leren?”, vroeg een directeur aan mij toen ik rond mijn dertigste enorm liep te pushen om dingen gedaan te krijgen. “Nee”, zei ik geirriteerd terwijl ik dacht “maar dat ga jij me nu vast vertellen”. “Jij moet leren om een beetje meer geduld en vertrouwen te krijgen”, was zijn antwoord.Het heeft nog lang geduurd voordat ik echt wilde snappen wat hij bedoelde… Hoe had dit het begin kunnen worden van een vruchtbare dialoog?
Karen Horney (1855-1952) noemt drie manieren om relaties aan te gaan. Je kunt je naar mensen toe bewegen (compliance), tegen hen in gaan (vijandigheid) of je van hen afkeren (terugtrekking). Vooral de twee uiterste stijlen van gedrag zijn vaak zichtbaar of voelbaar in de onderlinge communicatie: ‘Wees jezelf en pas je aan’.
De grens tussen authentieke beïnvloeding en manipulatie is in het interactiepatroon soms moeilijk te trekken. Beiden worden gebruikt om de ander tot actie aan te zetten of van een bepaald standpunt te overtuigen. Hoe houd jij ‘het juiste midden’ tussen zorgdragen voor jouw eigen belangen en investeren in de relatie met de ander?
Gebrek aan wederkerigheid in relaties
Mensen die intimideren of manipuleren laten je problemen oplossen die ze ook zelf zouden kunnen oplossen. Ze proberen je een schuldgevoel aan te praten als ze iets niet krijgen wat ze willen. Als je hier aan toegeeft, zul je merken dat ze je niet alleen niet bedanken, maar ze uiteindelijk alleen maar meer en meer zullen willen. Ze zijn continu gefocust op zichzelf en het woord ‘wederkerigheid’ lijkt niet in hun woordenboek voor te komen.
Intimatie is iemands gedrag beïnvloeden door hem onder druk te zetten of angst aan te jagen door te dreigen met negatieve gevolgen. Het controlerende aspect waarmee verbale intimidatie soms gepaard gaat kan erg subtiel zijn waardoor het haast niet merkbaar is. Je kunt de tekenen leren herkennen zodat je voorkomt dat je er het slachtoffer van wordt.
Onder druk zetten: ‘Je moet deze opdracht nu uitvoeren anders komen er grote problemen.’
Kwaad worden,bang maken: ‘Dit valt me heel erg van je tegen hoor, je hoort hier nog van.’
Emotionele chantage: ‘Als jij je echt collegiaal opstelde dan zou je het wel doen.’
Proberen je over te halen: ‘Ach doe niet zo moeilijk, het valt toch wel mee met die werkdruk?’
Voor welk appèl ben jij gevoelig?
Ook een niet-assertieve communicatiestijl is slechts een destructieve manier om je behoeften te vervullen. Het is gedrag dat je afhankelijk houdt van de reactie van de ander, en het blokkeert open contact. Toch komt deze stijl van communiceren in het dagelijks leven veel meer voor dan assertieve of ‘volwassen’ communicatie waarbij je zonder oordeel uitspreekt wat iets met jóu doet. Er is sprake van manipulatie als iemand op een indirecte manier probeert jouw gedrag of daden te beïnvloeden. Voor welk emotionele appèl ben jij gevoelig?:
Op je schuldgevoel werken: ‘Wat zal de klant wel niet van ons denken?’
Vleien: ‘Als jij het doet wordt het echt veel beter.’
Smeken: ‘Wil je het alsjeblieft voor deze ene keer doen, please?’
Medelijden opwekken: ‘Kun je mij echt niet helpen, ik wil vanavond ook op tijd thuis zijn.’
Waar krijg jij jeuk van?
Manipulatie is het opleggen van jouw eigen belang, zonder rekening te houden met het belang van de ander. De impliciete boodschap kan ook verstopt zijn onder gevoelens van loyaliteit, liefde of gewoonte. Ons beoordelingsvermogen wordt vertroebeld door onze emoties, waardoor het moeilijk is om de realiteit achter een verborgen agenda of geheime motieven in bepaald gedrag te herkennen. Waar krijg jij jeuk van?
Doen alsof ze het beste met je voor hebben: ‘Het is ook in jouw voordeel om dit te doen hoor.’
Je ongunstig vergelijken met een ander: ‘Sara heeft het ook gedaan, waarom doe jij het nou niet?’
Omkopen:‘Als je het wel doet dan regel ik een extra vrije dag voor je.’
Oordelen, dwingen, verantwoordelijkheid ontkennen en denken dat je iets kunt verdienen zijn subtiele uitingen van geweld in taal. Mensen reageren hierop met verdedigen, aanvallen of afstand nemen. Het is gedrag dat ten koste gaat van vrijheid en veiligheid in het contact en daarmee ten koste van verbinding en samenwerking.
Hoe houd je ‘het juiste midden’?
In vrijwel alle relaties die we aangaan in ons leven geldt dat een faire balans in geven en nemen belangrijk is. Wat je geeft, moet je ook ongeveer weer terug krijgen om een relatie gezond te houden. Niet direct en niet in dezelfde vorm, maar zo ongeveer over de hele linie moet er een evenwicht zijn in de uitwisseling. In de antropologie wordt dit wederkerigheid genoemd. Zonder deze uitwisseling stagneert de interactie.
“Conflicten ontstaan door verschillen in (coping)strategieën die we kiezen om een behoefte te vervullen, niet door een verschil in behoeften”, aldus Marshall Rosenberg, ontwerper van het model voor geweldloze communicatie. Als iemand gelooft dat jij de oorzaak bent van zijn onvervulde behoefte probeert hij of zij je verantwoordelijk te maken voor iets waar jij niet verantwoordelijk voor kunt zijn. Je zult deze verantwoordelijkheid misschien wel op je proberen te nemen: uit angst voor conflict of schuldgevoel. Marshall Rosenberg noemt dit ‘Emotional slavery’.
In haar klassiek geworden “Onze innerlijke conflicten” schetst Karen Horney hoe problemen mede ontstaan door de ontkenning en verdringing van de innerlijke conflicten van de mens. Zo kan een kind vrij en evenwichtig opgroeien wanneer het zich veilig voelt, geborgen weet en als mens oprecht gezien, erkend en gewaardeerd wordt. Naarmate een kind vaker ten prooi valt aan nadelige invloeden, ontwikkelt het een diepe onzekerheid die kan uitgroeien tot basale angst: het gevoel hulpeloos en alleen te zijn in een wereld die als potentieel vijandig wordt ervaren.
Beïnvloeden vanuit persoonlijke kracht vraagt om een helder bewustzijn, ongehinderd door negatieve gedachten. Hiervoor hoeven we het niet ver te zoeken. De kern ervan dragen we in onszelf. Eckhart Tolle: “Het begint met stil-zijn en je focussen op dat ene moment waar toekomst en verleden ons niet afhouden van wie we werkelijk zijn.”
Vertrouwen in jezelf en de ander
Authentiek beïnvloeden begint met vertrouwen hebben in jezelf en de ander, gericht op het tegemoetkomen aan ieders behoeften. Verbinding vanuit vrijheid maakt de kans het grootst dat beide personen graag willen bijdragen aan het vervullen van de behoefte van de ander. Ken jezelf, je potentieel, stem af met je omgeving en haal eruit wat erin zit.
Door middel van gericht communiceren probeer je de ander te bewegen tot verandering in opvattingen en/of gedrag in een door jou gewenste richting. Spreek helder en duidelijk uit wat jij graag wilt (bereiken) of nodig hebt om met de ander mee te gaan, zonder gebruik te maken van formele macht en met respect, oprechte aandacht, interesse en begrip voor de reactie van de ander.
Naarmate we bewuster en effectiever leren schakelen tussen Voelen (gewaarwording), Denken (bewustwording) en Doen (gedrag en communicatie) beschikken we als mens over oneindig veel keuzemogelijkheden om invloed uit te oefenen op de kwaliteit van ons leven, werk en relaties. Zo kunnen we onze kleurrijke talenten verder ontwikkelen én tegelijkertijd onze veelkleurige relaties met anderen versterken.
Wil jij ook leren beïnvloeden vanuit jouw persoonlijke kracht? Bel me dan gerust een keer op 0680157159
Geraadpleegde en geciteerde bronnen:
Tien Beinvloedingsvaardigheden, Jan Bijker, maart 2013
Onze innerlijke conflicten, Karen Horney, November 1999
