Soms heb je van die dagen dat je er maar weinig van bakt. Zoals ik destijds op het VWO. Terwijl mijn ouders zich steeds meer zorgen maakten, bleef ik als een speelse puber vrolijk meezingen met Loeki Knol: “Wat heb ik nou aan algebra, nu ik voor de keuze sta? Ik zat mijn leven lang op school, maar het was nog veel te kort. Want ik ben in de war en het lijkt of ik steeds stommer word.”
Hoe meer de druk van buitenaf werd opgevoerd, hoe slechter mijn prestaties werden en hoe vaker ik zelf ook begon te twijfelen aan mijn eigen kunnen, totdat ik uiteindelijk in HAVO 3 belandde en daar vervolgens bleef zitten.
Waarom focus op talent zo belangrijk is
Als je (kunt en mag) werken vanuit je persoonlijke talenten ben je gelukkiger en presteer je beter. Dit gebeurt wanneer je iets doet wat voor jou #authentiek is en bij je past, omdat het nauw aansluit op jouw intrinsieke #motivatie, #kernwaarden en #drijfveren en persoonlijke #kwaliteiten.
Je kunt dan zo betrokken zijn bij een activiteit dat je alles om je heen vergeet:
👉Voor je gevoel gaat het ‘als vanzelf’ 👉Je doet precies waar je goed in bent 👉Je weet waar je het voor doet 👉Je hebt plezier en voldoening
Mihaly Csiksentmihaly noemt deze gemoedstoestand #flow: “Heilig snijpunt van diepe vreugde en gedisciplineerde concentratie“. Die ervaring is zo prettig dat je er vaak heel veel voor over hebt om die ervaring nogmaals te beleven.
Zoals vorige week tijdens de training Effectief Projectmatig Werken die ik voor Schouten & Nelissen mocht geven aan een groep enthousiaste en leergierige deelnemers. Dan besef ik weer hoe blij en dankbaar ik ben met mijn vak als zelfstandig trainer en (team)coach.
Wanneer heb jij een topdag?
Je kunt dit voor jezelf concretiseren door je agenda erbij te pakken en je per uur af te vragen welke situatie voor jou het meest van toepassing was:
👉 Momenten van #stress, waarop de tijd te snel gaat, dat je niet alles gedaan krijgt in de beschikbare tijd; 👉 Momenten van #verveling, waarop de tijd te traag gaat en je meer dan gebruikelijk naar de klok kijkt; 👉 Momenten van #voldoening, waarop de tijd vliegt, en je dus in je flow zit.
Tijdens flow-momenten neemt je #betrokkenheid dermate toe dat je helemaal opgaat in een activiteit, waarbij je het gevoel krijgt dat je deel uitmaakt van een groter geheel.
Op basis van jouw agenda-analyse kun je in kaart brengen welk type activiteiten bij jou leiden tot flow:
✔ Wanneer voelde je je het meest energiek, betrokken en enthousiast? ✔ Welke talenten en bekwaamheden zette je in? ✔ Wat maakte het tot een #succes? ✔ Wat waardeerden anderen aan jou? ✔ Welke waarde(n) hecht jij daar zelf aan toe?
Na een toestand van flow keert het #zelfbewustzijn versterkt terug. Door meer zelfwaardering en een groter subjectief welbevinden.
Welk talent zou jij vaker willen inzetten? Wat kan jouw eerste actie zijn om dit te doen?
Authentiek beïnvloeden met oog voor relatie, hoe doe je dat?
“Oprecht begrip tonen en zelf met een voorstel komen, in plaats van tegen iemand in te blijven gaan”, was het korte en treffende antwoord van één van mijn deelnemers aan een assertiviteitstraining. Kernachtiger kunnen zelfs de Amerikaanse psychologen Karen Horney en Marshall Rosenberg het waarschijnlijk niet samenvatten. Toch blijkt dat in de praktijk niet altijd zo eenvoudig. Want wanneer gaat beïnvloeden over in manipuleren of intimideren?
‘Wees jezelf en pas je aan’
“We moeten allemaal wel eens iets doen waar we geen zin in hebben”, zei een leidinggevende een keer tegen mij. Daar valt natuurlijk geen speld tussen te krijgen. Toch voelde ik me door hem niet gehoord, waardoor mijn hakken meteen in het zand gingen. Kan het ook anders?
“Als je ergens last van hebt, heb je altijd recht van spreken”, vertrouwde weer een andere leidinggevende mij eens toe. Of zoals een vriendin ooit opmerkte toen ik haar weer eens probeerde te overtuigen van mijn eigen gelijk: “Het klopt wat je zegt, maar voor mij voelt het anders.” Tja, dan ben je al snel uitgepraat, dacht ik toen… Of toch niet?
“Weet je wat jij nog moet leren?”, vroeg een directeur aan mij toen ik rond mijn dertigste enorm liep te pushen om dingen gedaan te krijgen. “Nee”, zei ik geirriteerd terwijl ik dacht “maar dat ga jij me nu vast vertellen”. “Jij moet leren om een beetje meer geduld en vertrouwen te krijgen”, was zijn antwoord.Het heeft nog lang geduurd voordat ik echt wilde snappen wat hij bedoelde… Hoe had dit het begin kunnen worden van een vruchtbare dialoog?
Karen Horney (1855-1952) noemt drie manieren om relaties aan te gaan. Je kunt je naar mensen toe bewegen (compliance), tegen hen in gaan (vijandigheid) of je van hen afkeren (terugtrekking). Vooral de twee uiterste stijlen van gedrag zijn vaak zichtbaar of voelbaar in de onderlinge communicatie: ‘Wees jezelf en pas je aan’.
De grens tussen authentieke beïnvloeding en manipulatie is in het interactiepatroon soms moeilijk te trekken. Beiden worden gebruikt om de ander tot actie aan te zetten of van een bepaald standpunt te overtuigen. Hoe houd jij ‘het juiste midden’ tussen zorgdragen voor jouw eigen belangen en investeren in de relatie met de ander?
Gebrek aan wederkerigheid in relaties
Mensen die intimideren of manipuleren laten je problemen oplossen die ze ook zelf zouden kunnen oplossen. Ze proberen je een schuldgevoel aan te praten als ze iets niet krijgen wat ze willen. Als je hier aan toegeeft, zul je merken dat ze je niet alleen niet bedanken, maar ze uiteindelijk alleen maar meer en meer zullen willen. Ze zijn continu gefocust op zichzelf en het woord ‘wederkerigheid’ lijkt niet in hun woordenboek voor te komen.
Intimatie is iemands gedrag beïnvloeden door hem onder druk te zetten of angst aan te jagen door te dreigen met negatieve gevolgen. Het controlerende aspect waarmee verbale intimidatie soms gepaard gaat kan erg subtiel zijn waardoor het haast niet merkbaar is. Je kunt de tekenen leren herkennen zodat je voorkomt dat je er het slachtoffer van wordt.
Onder druk zetten: ‘Je moet deze opdracht nu uitvoeren anders komen er grote problemen.’
Kwaad worden,bang maken: ‘Dit valt me heel erg van je tegen hoor, je hoort hier nog van.’
Emotionele chantage: ‘Als jij je echt collegiaal opstelde dan zou je het wel doen.’
Proberen je over te halen: ‘Ach doe niet zo moeilijk, het valt toch wel mee met die werkdruk?’
Voor welk appèl ben jij gevoelig?
Ook een niet-assertieve communicatiestijl is slechts een destructieve manier om je behoeften te vervullen. Het is gedrag dat je afhankelijk houdt van de reactie van de ander, en het blokkeert open contact. Toch komt deze stijl van communiceren in het dagelijks leven veel meer voor dan assertieve of ‘volwassen’ communicatie waarbij je zonder oordeel uitspreekt wat iets met jóu doet. Er is sprake van manipulatie als iemand op een indirecte manier probeert jouw gedrag of daden te beïnvloeden. Voor welk emotionele appèl ben jij gevoelig?:
Op je schuldgevoel werken: ‘Wat zal de klant wel niet van ons denken?’
Vleien: ‘Als jij het doet wordt het echt veel beter.’
Smeken: ‘Wil je het alsjeblieft voor deze ene keer doen, please?’
Medelijden opwekken: ‘Kun je mij echt niet helpen, ik wil vanavond ook op tijd thuis zijn.’
Waar krijg jij jeuk van?
Manipulatie is het opleggen van jouw eigen belang, zonder rekening te houden met het belang van de ander. De impliciete boodschap kan ook verstopt zijn onder gevoelens van loyaliteit, liefde of gewoonte. Ons beoordelingsvermogen wordt vertroebeld door onze emoties, waardoor het moeilijk is om de realiteit achter een verborgen agenda of geheime motieven in bepaald gedrag te herkennen. Waar krijg jij jeuk van?
Doen alsof ze het beste met je voor hebben: ‘Het is ook in jouw voordeel om dit te doen hoor.’
Je ongunstig vergelijken met een ander: ‘Sara heeft het ook gedaan, waarom doe jij het nou niet?’
Omkopen:‘Als je het wel doet dan regel ik een extra vrije dag voor je.’
Oordelen, dwingen, verantwoordelijkheid ontkennen en denken dat je iets kunt verdienen zijn subtiele uitingen van geweld in taal. Mensen reageren hierop met verdedigen, aanvallen of afstand nemen. Het is gedrag dat ten koste gaat van vrijheid en veiligheid in het contact en daarmee ten koste van verbinding en samenwerking.
Hoe houd je ‘het juiste midden’?
In vrijwel alle relaties die we aangaan in ons leven geldt dat een faire balans in geven en nemen belangrijk is. Wat je geeft, moet je ook ongeveer weer terug krijgen om een relatie gezond te houden. Niet direct en niet in dezelfde vorm, maar zo ongeveer over de hele linie moet er een evenwicht zijn in de uitwisseling. In de antropologie wordt dit wederkerigheid genoemd. Zonder deze uitwisseling stagneert de interactie.
“Conflicten ontstaan door verschillen in (coping)strategieën die we kiezen om een behoefte te vervullen, niet door een verschil in behoeften”, aldus Marshall Rosenberg, ontwerper van het model voor geweldloze communicatie. Als iemand gelooft dat jij de oorzaak bent van zijn onvervulde behoefte probeert hij of zij je verantwoordelijk te maken voor iets waar jij niet verantwoordelijk voor kunt zijn. Je zult deze verantwoordelijkheid misschien wel op je proberen te nemen: uit angst voor conflict of schuldgevoel. Marshall Rosenberg noemt dit ‘Emotional slavery’.
In haar klassiek geworden “Onze innerlijke conflicten” schetst Karen Horney hoe problemen mede ontstaan door de ontkenning en verdringing van de innerlijke conflicten van de mens. Zo kan een kind vrij en evenwichtig opgroeien wanneer het zich veilig voelt, geborgen weet en als mens oprecht gezien, erkend en gewaardeerd wordt. Naarmate een kind vaker ten prooi valt aan nadelige invloeden, ontwikkelt het een diepe onzekerheid die kan uitgroeien tot basale angst: het gevoel hulpeloos en alleen te zijn in een wereld die als potentieel vijandig wordt ervaren.
Beïnvloeden vanuit persoonlijke kracht vraagt om een helder bewustzijn, ongehinderd door negatieve gedachten. Hiervoor hoeven we het niet ver te zoeken. De kern ervan dragen we in onszelf. Eckhart Tolle: “Het begint met stil-zijn en je focussen op dat ene moment waar toekomst en verleden ons niet afhouden van wie we werkelijk zijn.”
Vertrouwen in jezelf en de ander
Authentiek beïnvloeden begint met vertrouwen hebben in jezelf en de ander, gericht op het tegemoetkomen aan ieders behoeften. Verbinding vanuit vrijheid maakt de kans het grootst dat beide personen graag willen bijdragen aan het vervullen van de behoefte van de ander. Ken jezelf, je potentieel, stem af met je omgeving en haal eruit wat erin zit.
Door middel van gericht communiceren probeer je de ander te bewegen tot verandering in opvattingen en/of gedrag in een door jou gewenste richting. Spreek helder en duidelijk uit wat jij graag wilt (bereiken) of nodig hebt om met de ander mee te gaan, zonder gebruik te maken van formele macht en met respect, oprechte aandacht, interesse en begrip voor de reactie van de ander.
Naarmate we bewuster en effectiever leren schakelen tussen Voelen (gewaarwording), Denken (bewustwording) en Doen (gedrag en communicatie) beschikken we als mens over oneindig veel keuzemogelijkheden om invloed uit te oefenen op de kwaliteit van ons leven, werk en relaties. Zo kunnen we onze kleurrijke talenten verder ontwikkelen én tegelijkertijd onze veelkleurige relaties met anderen versterken.
Wil jij ook leren beïnvloeden vanuit jouw persoonlijke kracht? Bel me dan gerust een keer op 0680157159
Geraadpleegde en geciteerde bronnen:
Tien Beinvloedingsvaardigheden, Jan Bijker, maart 2013
Onze innerlijke conflicten, Karen Horney, November 1999
